Πεντερέτσκι, Κριστόφ

(Penderecki Kzrystof, Ντέμπικα 1933 –) Πολωνός συνθέτης. Σπούδασε μουσική στο Ωδείο της Κρακοβίας και ξαφνικά απέκτησε διεθνή φήμη το 1959, όταν κέρδισε και τα τρία βραβεία του διαγωνισμού σύνθεσης της Ένωσης Πολωνών Συνθετών, με τα έργα του Στροφές (1959), Emanations (1958-59) κα Ψαλμοί Δαβίδ (1958). Το 1961 και 1962 κέρδισε, αντίστοιχα, τα βραβεία της UNESCO κα της πόλης της Κρακοβίας, με τα έργα του Θρήνος (1959-61) και Κανών (1962). Το προσωπικό ύφος του Π. οφείλεται στην συνύπαρξη και δημιουργική σύνθεση πολλών ετερόκλητων στοιχείων, από το γρηγοριανό μέλος έως το δωδεκάφθογγο και σειραϊκό σύστημα· επίσης από τη χρήση μικροδιαστημάτων (απόσταση μεταξύ φθόγγων μικρότερη του ημιτονίου) και ηλεκτρονικών ήχων έως τη χρήση των clusters (ταυτόχρονη συνήχηση όλων των φθόγγων που περιέχονται ανάμεσα σε μια ή περισσότερες οκτάβες), που αφθονούν μέσα στο έργο του και που ο Π. τα χρησιμοποιεί είτε γιο να δημιουργήσει αληθινά ηχητικά τοπία εντυπωσιακής γοητείας και ποίησης είτε για να υπογραμμίσει δραματικές συγκρούσεις ασυνήθιστης κάποτε σφοδρότητας. Τολμηρός μουσικός ανακαινιστής, εξερευνά μεθοδικά τις ηχητικές και εκφραστικές δυνατότητες των φωνών και των μουσικών οργάνων, χρησιμοποιώντας με σπάνια αποτελεσματικότητα πλήθος ανορθόδοξων, αν και όχι πάντα άγνωστων τρόπων μουσικής εκτέλεσης. Αντιπροσωπευτικά έργο του ανακαινιστικού αυτού πνεύματος είναι το Κουαρτέτο (1960) για έγχορδα, η Ανάκλαση (1960) για έγχορδα και κρουστά, και οι Fluorescences (1961) για μεγάλη ορχήστρα. Από το 1962 ο Π. φαίνεται να στρέφεται ακόμα πιο πολύ προς το γρηγοριανό μέλος, τάση που εγκαινιάζεται με το Stabat Mater (1962) για 3 μεικτές χορωδίες a cappella και που, ενώ από τη μια μεριά ολοκληρώνεται με το ορατόριό του Πάθη κατά Λουκά (1963-65), για σολίστες, χορωδία και ορχήστρα, από την άλλη διακόπτεται και τελικά ακολουθείται από έργα πρωτοποριακότερης υφής, όπως η Σονάτα (1964) για βιολοντσέλο και ορχήστρα, De natura sonoris (1965-66) για ορχήστρα, Καπρίτσιο (1967) για βιολί και ορχήστρα κ.ά. Ο διεθνούς φήμης Πολωνός συνθέτης Κριστόφ Πεντερέτσκι (φωτ. ΑΠΕ)